ساماندهی بافت قدیم شهرها به نسبت نیازمندی های جدید شهری (نمونه مطالعه: بافت قدیم شهر کاشان)

ساماندهی و برنامه ریزی برای بافت قدیم شهرها، به مفهوم تجدید حیات هسته اصلی و مرکز شهر است که فاقد استانداردهای لازم بوده و با مسایلی از قبیل کمبود مسکن قابل سکونت، راه ها و گذرهای کم عرض، کمبود خدمات و تاسیسات و تجهیزات شهری، تراکم ترافیک و ... مواجه هستند. این بافت ها زمانی به بهترین نحو با مقاصد خود هماهنگ بودند ولی باگذشت زمان و گسترش شهر، هر روز پیش از گذشته با شکل اولیه خود ناهمساز می شوند. هدف عمده از ساماندهی بافت قدیم در این مطالعه، ساماندهی و انتظام معقول بافت قدیم، توزیع متوازن جمعیت و خدمات در ارتباط با عملکردها برای دستیابی به ساختار کالبدی و سازمان فضایی مطلوب برای ایجاد محیطی مناسب برای زندگی در چارچوب ارزش های فرهنگی و اجتماعی جامعه ساکن در بافت می باشد. در این پژوهش بافت قدیمی شهر کاشان به عنوان نمونه مورد مطالعه مد نظر بوده که باتوجه به تعاریف و اهداف مورد نظر، چارچوب نظری تحقیق، مطالعه و مصادیق و سوابق در چند شهر داخلی و خارجی انجام و سپس با توجه به مطالعات میدانی و اسنادی مطالعه وضع موجود در زمینه تاریخی، طبیعی و اقلیمی ، اقتصادی، احتماعی و کالبدی رسیده است. به رغم اهمیت این بافت و همچنین وجود توان های نهفته ای چون امکانات تاریخی و وجود آثار و ابنیه تاریخی، امکانات عملکردی (مراکز اداری، فرهنگی، آموزشی و تجاری) ، امکانات فضایی (فضاهای خالی) و امکانات اقتصادی (قرار گیری در مرکز فعالیت های اقتصادی شهر و همچنین عبور محور اصلی تهران –اصفهان)، نارسایی ها و کاستی هایی در زمینه اجتماعی، اقتصادی، عملکردی و کالبدی وجود دارد. عمده مشکلات عبارتند از: کاهش جمعیت وافت هویتی-اجتماعی بافت، مهاجرت قشر جوان، پایین بودن سطح فرهنگ عمومی، نبودن دسترسی های مناسب، کمبود خدمات و امکانات رفاهی، بالا بودن سطح سن متوسط ساختمان ها، پایین بودن تعداد ساختمان های با دوام، وجود خلل در انسجام و یکپارچگی بافت به وسیله خیابان های تازه بنیاد، پایین بودن قیمت زمین و نبودن شغل مناسب که با توجه به تهدید ها و مشکلات و همچنین امکانات و فرصت های موجود. تحلیل اطلاعات با استفاده از جدول (تکنیک) swot انجام شده و راهبردهای کلی برای مداخله در بافت بدست آمده است. پس از تدوین اصول نظری پیشنهادی، نیازمندی های بافت از نظر کاربری زمین به همراه سلسله مراتب شهری و همچنین همجواری های مناسب کاربری ها آورده شده و در نهایت برنامه پیشنهادی برای ساماندهی بافت قدیم شهر کاشان، در دو حوزه عملکردی و برنامه ریزی ارایه شده است.